KKTC Merkez Bankası ve KKTC İstatistik Kurumu’nun Uluslararası Para Fonu (IMF) Altıncı El Kitabına uygun olarak hazırladığı Ödemeler Dengesi İstatistikleri yayımlandı.
Merkez Bankası ve İstatistik Kurumu’nun ortak açıklamasında 2021 yılı Ödemeler Dengesi İstatistiklerinin ilk kez yayımlandığı, geçmiş yıllarla karşılaştırmaya imkânı vermek için 2019 ve 2020 yıllarını da kapsadığı belirtildi.
Verilere göre, dış ticaret hacmi 2021’da önceki yıla göre yüzde 20,7 artarak 1.728,2 milyon ABD dolarına yükseldi.
Turizm kaynaklı gelirler 2021’de 340,3 milyon ABD doları, eğitim kaynaklı gelirler 2021’de 595,4 milyon ABD doları oldu.
2021’de doğrudan yatırımlar vasıtasıyla KKTC ekonomisine net giriş 100 milyon ABD doları olarak gerçekleşti. 2020 ve 2021 yıllarında gayrimenkul kaynaklı yatırım ilk sıralarda yer aldı.
2020 ve 2021 yıllarında krediler hesabı altındaki girişlerin büyük bir bölümü Türkiye Cumhuriyeti kredileri oluşturdu.
Ödemeler Dengesi İstatistikleri – Tablo Açıklamaları (2019-2020-2021)
I. Cari İşlemler Hesabı
Cari işlemler hesabı 2019 yılında 443 milyon ABD doları fazla vermiş Covid-19’un etkileri ile birlikte 2020 yılında 260,4 milyon ABD doları, 2021 yılında ise 47,5 milyon ABD doları açık vermiştir.
A. Dış Ticaret Dengesi
2019 yılında 87,8 milyon ABD doları olan ihracat rakamı, 2020 yılında önceki yıla göre yüzde 26 artarak 110,7 milyon ABD dolarına, 2021 yılında da önceki yıla göre yüzde 35,7 artarak 150,1 milyon ABD dolarına yükselmiştir.
2019 yılında 1.587,9 milyon ABD doları olan ithalat rakamı, 2020 yılında salgının etkisiyle yüzde 16,8 azalarak 1.321 milyon ABD dolarına gerilerken, 2021 yılında normalleşmenin başlaması ile birlikte yüzde 19,5 artarak, 1.578,1 milyon ABD dolarına yükselmiştir.
Bu gelişmeler sonucunda 2019 yılında 1.500,1 milyon ABD doları olan dış ticaret açığı, 2020 yılında önceki yıla göre yüzde 19,3 azalarak 1.210,3 milyon ABD dolarına gerilerken, 2021 yılında önceki yıla göre yüzde 18,0 artarak 1.428 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
2019 yılında 1.675,7 milyon ABD doları olan dış ticaret hacmi, 2020 yılında önceki yıla göre yüzde 14,6 azalarak 1.431,7 milyon ABD dolarına gerilerken, 2021 yılında önceki yıla göre yüzde 20,7 artarak 1.728,2 milyon ABD dolarına yükselmiştir.
B. Hizmetler Dengesi
2019 yılında hizmetler dengesi kaynaklı girişler 1.574,1 milyon ABD doları, 2020 yılında 553,2 milyon ABD doları ve 2021 yılında 935 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Hizmetler dengesi kaynaklı girişlerin en büyük iki kalemi “Seyahat” kalemi altında yer alan “Turizm” ve “Eğitim” kaynaklı gelirlerdir. Turizm kaynaklı gelirler 2019 yılında 1.004,3 milyon ABD doları, 2020 yılında 178,1 milyon ABD doları, 2021 yılında ise 340,3 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Eğitim kaynaklı gelirler ise 2019 yılında 601,2 milyon ABD doları, 2020 yılında 384 milyon ABD doları, 2021 yılında 595,4 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
C. Birincil Gelir Dengesi
Birincil gelir dengesi, 2019 yılında 197,1 milyon ABD doları, 2020 yılında 117,8 milyon ABD doları, 2021 yılında ise 114,6 milyon ABD doları fazla vermiştir.
D. İkincil Gelir Dengesi
İkincil gelir dengesi kaynaklı girişler 2019 yılında 172 milyon ABD doları, 2020 yılında 278,8 milyon ABD doları, 2021 yılında ise 330,9 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
II. Sermaye Hesabı
2020 yılında 6,8 milyon ABD doları, 2021 yılında da 15,9 milyon ABD doları sermaye çıkışı gerçekleşmiştir.
III. Finans Hesabı
KKTC ekonomisine 2019 yılında finans hesabı kalemleri kaynaklı net 26,1 Milyon ABD doları, 2020 yılında net 354,5 milyon ABD doları, 2021 yılında ise net 268,8 milyon ABD doları giriş yaşanmıştır.
1. Doğrudan Yatırımlar
Doğrudan yatırımlar vasıtasıyla KKTC ekonomisine net giriş 2019 yılında 190,4 milyon ABD doları, 2020 yılında 189,7 milyon ABD doları, 2021 yılında ise 100 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
2019 yılında turizm kaynaklı doğrudan yatırım girişi ön plana çıkarken, 2020 ve 2021 yıllarında gayrimenkul kaynaklı yatırım ilk sıralarda yer almış ve sırasıyla 170,1 milyon ABD doları ve 86,8 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
2. Portföy Yatırımları
2019 yılında KKTC’de faaliyet gösteren bankaların yurtdışında yerleşik kuruluşlar tarafından ihraç edilen menkul değerlere yönelik yatırımlarında 4,6 milyon ABD doları azalış yaşanırken, 2020 ve 2021 yıllarında sırasıyla 12,7 milyon ABD doları ve 42,7 milyon ABD doları artış yaşanmıştır.
3. Diğer Yatırımlar
Diğer yatırımlar kalemine bakıldığı zaman, 2019 yılında net 7,2 milyon ABD doları çıkış, 2020 ve 2021 yıllarında ise sırasıyla net 247,7 milyon ABD doları ve 175,7 milyon ABD doları giriş yaşanmıştır.
2019 yılında KKTC’de faaliyet gösteren bankaların efektif ve yurtdışında yerleşik kuruluşlarda bulundurdukları hesaplarda 226,2 milyon ABD doları artış yaşanırken, 2020 yılında 199,3 milyon ABD doları, 2021 yılında ise 129,5 milyon ABD doları azalış yaşanmıştır.
2019 yılında krediler kaynaklı KKTC ekonomisinden net çıkış 18,4 milyon ABD doları olarak kaydedilirken, 2020 yılında net 73 milyon ABD doları, 2021 yılında ise net 66,3 milyon ABD doları giriş sağlanmıştır. 2020 ve 2021 yıllarında krediler hesabı altındaki girişlerin büyük bir bölümünü Türkiye Cumhuriyeti kredileri oluşturmaktadır.
4. Rezerv Varlıklar
Rezerv varlıklarda 2019 yılında 161,8 milyon ABD doları artış yaşanırken, 2020 ve 2021 yıllarında sırasıyla 70,2 milyon ABD doları rezerv artışı ve 35,8 milyon ABD doları rezerv azalışı gerçekleşmiştir.
Rezerv varlıkların alt kalemi olan efektif ve mevduatlarda 2019 yılında 74,3 milyon ABD doları artış, 2020 yılında 405,1 milyon ABD doları azalış, 2021 yılında ise 85,1 milyon ABD doları azalış gerçekleşmiştir.
Menkul kıymetlerde ise 2019, 2020 ve 2021 yıllarında sırasıyla 87,3 milyon ABD doları, 475 milyon ABD doları ve 49,4 milyon ABD doları artış gerçekleşmiştir.
IV. Net Hata ve Noksan
Net hata ve noksan kalemi 2019 yılında 469,1 milyon ABD doları, 2020 yılında 87,3 milyon ABD doları ve 2021 yılında 205,4 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
