ABD-ÇİN DONANMALARI HAREKETE GEÇTİ

Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin Hint-Pasifik temasları çerçevesinde Tayvan’ı da ziyareti bölgedeki gerilimi artırdı. Ziyaret, Çin ve Amerikan donanmalarını da hareketlendirdi.

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi’nin, Pasifik turu kapsamında yaptığı sürpriz Tayvan ziyareti sona erdi.

Pelosi ve beraberindeki 5 kişilik kongre heyetini taşıyan uçak, Taipei’deki Songşan Havaalanı’ndan ayrılarak Güney Kore’ye hareket etti.

Temsilciler Meclisi Başkanı, Ada’dan ayrılırken Twitter’da paylaştığı mesajında, “Kimsenin kuşkusu olmasın: ABD’nin Tayvan halkına bağlılığı sarsılmaz şekilde sürüyor ve gelecek on yıllarda da sürecek.” ifadelerini kullandı.

Pelosi, iki haftadır hakkında spekülasyon yapılan, ABD ile Çin arasında gerilime sebep olan ziyaretinde Tayvan lideri Tsai Ing-wen, Meclis Başkan Yardımcısı Tsai Chi-chang ve diğer üst düzey yetkililerle, iş dünyası temsilcileri ve insan hakları aktivistleri ile görüşmeler yaptı.

“Çin, Tayvan’a ziyareti engelleyemez”

Görüşmelerinin ardından basın toplantısı düzenleyen Pelosi, Pekin yönetiminin ziyaretine verdiği sert tepkilere ilişkin soruya, “Umarım şu açıkça anlaşılmıştır ki Çin Tayvan’ın bazı toplantılara gitmesini, katılmasını önlemeye çalışıyorsa da insanların Tayvan’a gelmesini engelleyemeyeceğini anladı.” sözleriyle yanıt verdi.

Tayvan’ın demokrasiyi ve insana saygıyı geliştirmeye yönelik çabalarının bölge için örnek teşkil ettiğini vurgulayan Pelosi, “Çin ana karasındakinin aksine burada demokrasi, irade ve iyi niyet sayesinde, bir kez daha rüştünü ispat ediyor. Tek ülke, iki sistem anlayışı içinde Hong Kong’da yaşananlar daha fazla kanıta ihtiyaç bırakmıyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Mikroçip üreticileriyle öğle yemeğinde bir araya geldi

Pelosi’nin Tsai’nin onuruna verdiği öğle yemeğinde, dünyanın en büyük mikroçip üreticisi olan, Tayvan şirketi TSMC’nin (Tayvan Yarı İletken İmalat Şirketi) kurucusu Morris Chang ve Yönetim Kurulu Başkanı Mark Liu da davetliler arasında yer aldı.

Sektör temsilcilerine, ABD Temsilciler Meclisi’nin 28 Temmuz’da onayladığı, mikroçip sektörüne 280 milyar dolarlık teşvik verilmesini öngören yasa tasarısı hakkında bilgi veren Pelosi, Tayvan şirketlerine ABD’de yatırım yapma çağrısında bulundu.

Bilgisayarlardan akıllı telefonlara, uçaklardan elektrikli araçlara kadar birçok aygıt ve teknoloji temelini oluşturan mikroçiplerin 3’te 2’sinden fazlasını üreten Tayvan, sektörün lokomotifi konumunda bulunuyor.

İnsan hakları aktivistleriyle buluştu

Pelosi, öğleden sonraki programında ise Taipei’deki Jing-Mei İnsan Hakları Anıtı ve Kültür Parkı’nda Çin ve Hong Kong’dan insan hakları aktivistleri ile bir araya geldi.

ABD’nin adadaki gayrıresmi diplomatik misyonu niteliğinde Tayvan Amerikan Enstitüsü’nün düzenlediği etkinlikte Pelosi, 2019’da Tayvan’a iltica eden Hong Konglu kitabevi sahibi Lam Wing-kee ve Pekin’de 1989’da Tiananmın Meydanı’ndaki protestolardaki öğrenci liderlerinden Wuer Kaixi ile konuştu. Ayrıca 2017’de Çin’de tutuklanan Tayvanlı sivil toplum örgütü çalışanı Lee Ming-che ile baş başa görüştü.

Pelosi ve heyetini taşıyan uçak dün gece Tayvan’a ulaşmıştı. İki haftadır hakkında spekülasyon yapılan, ABD ile Çin arasında gerilime sebep olan ziyaret, Pekin’in tepkisini çekmişti.

Çin Dışişleri Bakanlığı, Pelosi’nin uçağının Tayvan’a inmesinin hemen ardından yaptığı açıklamada, ziyareti kınadığını bildirmiş, Savunma Bakanlığı da ada çevresinde “bir dizi askeri tatbikat” düzenleyeceğini duyurmuştu.

Pelosi, 25 yıl aradan sonra Ada’yı ziyaret eden ilk ABD Temsilciler Meclisi Başkanı oldu. Daha önce 1997’de Newt Gingrich, bu görevi yürütürken Tayvan’ı ziyaret etmişti.

Ziyarette Pelosi’ye, Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Gregory Meeks, Gazi İşleri Komitesi Başkanı Mark Takano, Yollar ve Araçlar Komitesi Başkan Yardımcısı Suzan DelBene, İstihbarat Daimi Özel Komitesi üyesi Raja Krishnamoorthi ve Silahlı Kuvvetler Komitesi ile Dış İlişkiler Komitesi üyesi Andy Kim eşlik ediyor.

Pelosi ve beraberindeki Pasifik turunun sonraki duraklarında Güney Kore ve Japonya’yı ziyaret edecek.