Dünya genelinde enflasyonla mücadele ve resesyon endişeleri devam ederken, ABD Başkanı Donald Trump’ın tarifeler üzerinden başlattığı ticaret savaşının giderek şiddetlenmesi risk algısını artırıyor.
ABD’nin, en önemli ticaret partnerlerinden Meksika ve Kanada’ya tarife uygulamaya başlaması, Çin’e ise uyguladığı gümrük vergisini artırması ticaret savaşının derinleşebileceği ve küresel ticaretin sekteye uğrayabileceği kaygılarını besliyor.
Trump, ABD’nin yeni gümrük vergilerine karşı gümrük vergileri koyacaklarını açıklayan Kanada Başbakanı Justin Trudeau’ya, “ABD’ye misilleme tarifesi uyguladığında, bizim karşılıklı tarifemiz de derhal aynı miktarda artacaktır.” yanıtını verdi.
Trump yönetiminin Meksika’ya karşı haksız karar aldığını söyleyen Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum, “Tek taraflı, saldırgan ve asılsız. Önümüzdeki pazar günü halk meydanında tarife ve tarife dışı tedbirlerle karşılık vermeye karar verdik. Bu yapılanın hiçbir gerekçesi ya da haklı sebebi olamaz. Meksika ekonomisi güçlüdür ve her sıkıntının üstesinden geleceğiz çünkü en büyük gücümüz halkımızdır.” dedi.
Öte yandan, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın sonlandırılmasına ilişkin iyimserlik mevcut olsa da, bu konuda henüz net bir sonuç alınmamış olması, tarifelerin uluslararası ticaret üzerinde oluşturduğu endişelere jeopolitik risklerin de eklenmesine neden oluyor. ABD Başkanı Trump, Zelenskiy’den bir mektup aldığını ve “Ukrayna’nın kalıcı barış için müzakerelere ve nadir toprak mineralleri anlaşmasını imzalamaya hazır olduğunu” belirtti.
Öte yandan, para piyasalarındaki fiyatlamalarda ABD Merkez Bankasının (Fed) yılın ilk faiz indirimini haziran ayında yapacağına kesin gözüyle bakılırken, yılın tamamında da toplamda 2 faiz indirimine gideceği tahmin ediliyor.
Fed yetkililerinin sözle yönlendirmeleri de devam ederken, New York Fed Başkanı John Williams, tarifelerin enflasyona katkıda bulunacağını tahmin ettiğini, ancak ekonominin bunlara nasıl tepki vereceği konusunda çok fazla belirsizlik olduğunu ifade etti.
Diğer yandan, ABD Başkanı Trump, Kongre’deki ortak oturumda 2. başkanlık döneminin başladığı 20 Ocak’tan bu yana yaptığı faaliyetleri Amerikan halkına anlattı. Trump’ın konuşması Cumhuriyetçiler tarafından sık sık ayakta alkışlanırken, Demokratlar ise yerlerinde oturarak Trump’a sessizce tepkilerini gösterdi.
“Amerika geri döndü. Amerikan rüyası durdurulamaz ve ülkemiz bir geri dönüşün eşiğinde.” diyen Trump, birçok ABD yönetiminden daha fazla işi 43 günde başardıklarını savundu.
Trump, modern tarihte ilk kez, Amerikalıların çoğunun ülkenin yanlış yönden ziyade, doğru yöne gittiğine inandığını aktararak, ekonomiden sınır güvenliğine birçok alanda imza attığı başkanlık kararnamelerinden bahsetti.
Kurumsal tarafta ise tarife korkularının etkisiyle Kuzey Amerika geneline yayılan tedarik zincirlerine sahip General Motors’un hisseleri yüzde 4,5 ve Ford’un hisseleri yüzde 2,9 değer kaybetti.
Ayrıca, Çin’deki araç satışları şubatta yaklaşık yüzde 50 azalan Tesla’nın hisseleri de yüzde 4,4 düştü.
ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi şu sıralarda yüzde 4,26 seviyesinde bulunurken, dolar endeksi ise gerilemesini üçüncü iş gününe taşıyarak yüzde 0,1 azalışla 105,6 seviyesine indi.
Küresel belirsizliklerin yatırımcıların güvenli liman varlık talebinin artırmasıyla rekor seviyelere yakın seyreden altının ons fiyatı ise dün yüzde 0,9 yükselişle 2 bin 918 dolardan kapanırken, şu sıralarda yüzde 0,2 azalışla 2 bin 911 dolardan işlem görüyor.
Brent petrolün varil fiyatı ise güne önceki kapanışın yüzde 0,5 altında 70,6 dolardan başladı.
New York Borsası’nda dün, S&P 500 endeksi yüzde 1,22, Nasdaq endeksi yüzde 0,35 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,55 düştü. ABD’de endeks vadeli kontratlar güne pozitif bir seyirle başladı.
Avrupa borsalarında dün negatif bir seyir izlenirken, Trump’ın ABD’nin önemli ticaret ortaklarına uyguladığı tarifeler ve Avrupa Birliği’ne (AB) yönelik ilave gümrük vergilerine ilişkin açıklamaları ile Rusya-Ukrayna Savaşı’na ilişkin gelişmeler yatırımcılar tarafından yakından takip ediliyor.
AB Komisyonu Sözcüsü Olof Gill, “ABD’yi yaklaşımını yeniden gözden geçirmeye ve bütün taraflara fayda sağlayacak, işbirlikçi, kurallara dayalı bir çözüme doğru çalışmaya çağırıyoruz.” ifadesini kullandı.
Öte yandan, Almanya’da, Hristiyan Birlik (CDU/CSU) partileri ile Sosyal Demokrat Partinin (SPD) temsilcileri, daha yüksek savunma harcamaları için anayasada borç freninin gevşetilmesi ve altyapı alanlarında acilen ihtiyaç duyulan yatırımlar için 500 milyar avroluk fon kurulması konusunda anlaştı.
Dün, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 1,27, Almanya’da DAX 40 yüzde 3,54, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,85 ve İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 3,41 değer kaybetti. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni güne karışık bir seyirle başladı.
Asya tarafında ise Donald Trump’ın Çin’e yönelik uyguladığı tarifeyi artırmasını takiben Çin yönetiminin tarifelere karşı “çok taraflı ticaret sistemini koruma” mesajı vermesi, bölgedeki pay piyasalarında olumlu karşılandı ve risk iştahını artırdı.
Çin’in ve dünya ekonomisinin artan küresel siyasi ve ekonomik belirsizliklerle karşı karşıya olduğunu ifade eden Çin Ulusal Halk Kongresi (ÇUHK) Sözcüsü Lou Çincien, “Çin, zor kazanılmış çok taraflı ticaret sistemini birlikte korumak, tek taraflılığa ve korumacılığa karşı çıkarak eşit ve kapsayıcı bir ekonomik küreselleşmeyi teşvik etmek için dünya ülkeleriyle birlikte çalışmaya hazır.” ifadelerini kullandı.
ABD Başkanı Donald Trump’ın yeni iktidar döneminin başında Çin’den ithal ürünlere getirdiği yüzde 10 gümrük vergisini yüzde 20’ye çıkarmasına dair soruya yanıt veren Lou, “ABD’nin sorunları diyalog ve istişareyle çözme yoluna döneceğini umuyoruz.” dedi.
Lou, Çin’in ABD ile karşılıklı endişelerini eşit temelde diyalog ve istişare yoluyla çözmeye hazır olduğunu fakat hiçbir baskı ve tehdit eylemini kabul etmeyeceğini, ulusal egemenliğini, güvenliğini ve kalkınma çıkarlarını koruyacağını vurguladı.
Öte yandan, Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkan Yardımcısı Shinichi Uchida, merkez bankasının piyasa beklentileriyle uyumlu bir hızda faiz artırımlarına devam edebileceğini belirterek, yakın vadede borçlanma maliyetlerinde bir artış olasılığını canlı tuttu.
Bölgede bugün açıklanan verilere göre, Japonya’da şubat ayı hizmet sektörü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) 53,7 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti.
Çin’de ise şubat ayı Caixin hizmet sektörü PMI öngörüleri aşarak 51,4 oldu.
Bu gelişmelerle kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 yüzde 0,4, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,3 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,5, Güney Kore’de Kospi yüzde 1,1 değer kazandı.
Yurt içinde dün satış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,13 değer kaybederek 9.898,01 puandan tamamladı.
Dolar/TL, dün yatay seyirle 36,4380’den kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında yüzde 0,1 artışla 36,4640 seviyesinden işlem görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde veri gündeminin sakin olacağını, yurt dışında ise Avro Bölgesinde Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ile hizmet sektörü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), ABD’de ise Fed’in Bej Kitap Raporu, ADP istihdam raporu, fabrika siparişleri ve dayanıklı mal siparişlerinin takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.800 ve 9.700 puanın destek, 10.000 ve 10.100 seviyelerinin direnç konumunda olduğunu kaydetti.
